Zawód: reżyser, scenarzysta
Data urodzenia: 21 sierpnia 1967
Miejsce urodzenia: Praga, Czechosłowacja
Znak zodiaku: Lew

Jeden z najbardziej znanych czeskich reżyserów młodego pokolenia. Spadkobierca czeskiego surrealizmu. Swoich bohaterów traktuje z nieskrywaną ironią, okraszoną ciepłym humorem. Ze światem filmu zetknął się już w dzieciństwie, jego ojciec był scenarzystą w studiu filmowym Barrandov, matka pracowała jako kierownik literacki w czeskiej telewizji. Gdy po szkole średniej decydował o kierunku studiów, wybierał między matematyką i scenopisarstwem. Zwyciężyła miłość do kina i Zelenka został studentem Wydziału Scenopisarstwa i Dramaturgii słynnej praskiej szkoły filmowej Famu.

Pierwsze scenariusze napisał już w trakcie studiów. Realizował je kolega z roku Zelenki, Jan Hřebejk. W 1988 r. powstał film „Co všechno chcete vedet o sexu a bojíte se to prožít”. Efektem współpracy obu panów były też „L. P. 1948” (1989) i „Nedelejte nic, pokud k tomu nemáte vážný duvod” (1991).

Uczelnię ukończył Zelenka w 1991 r., po czym śladami ojca, zaczął pracować jako scenarzysta i script editor w wytwórni Barrandov. W tym czasie dla angielskiej BBC nakręcił program „Czech Mat”. W latach 90. rozpoczął także współpracę z czeską telewizją, dla której pisał scenariusze komedii i realizował filmy dokumentalne. Zasłynął jako twórca tzw. filmowych mistyfikacji, czyli filmów, które naśladowały dokumenty, mimo iż były w całości wykreowane. Pierwszy z nich powstał w 1993 r. i nosił tytuł „Visací zámek 1982-2007”. Ogromne zamieszanie w Czechach wywołała kolejna mistyfikacja Zelenki „Mnága - happy end” (1996). Film opowiadał fikcyjną historię wypromowania amatorskiego zespołu rockowego Mnaga. Grupa powstała specjalnie na potrzeby dokumentu Zelenki, ale sukces filmu sprawił, że Mnaga zyskała niespodziewaną popularność w całych Czechach. Filmowa mistyfikacja Zelenki stała się kinowym debiutem reżysera. Film pokazywano w kinach Czech, Niemiec i Holandii. Nagrodzono go na festiwalu filmowym w Pilznie i festiwalu w Cottbus.

Wielkim sukcesem w Czechach okazał się pierwszy fabularny pełnometrażowy film Zelenki „Guzikowcy” (1997). To czarna komedia składająca się z sześciu przeplatających się nowelek o zwyczajnych ludziach, których gnębią różne niezwyczajne fobie. Film zdobył nagrodę rotterdamskiego Tygrysa, Złotego Zimorodka festiwalu Finále, Złotą Różę na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Bergamo, nagrodę czeskiej krytyki i 4 Czeskie Lwy.

W 2000 r. na ekrany kin weszła tragikomedia „Samotni” w reżyserii Davida Ondricka. Scenariusz filmu był dziełem Petra Zelenki. Z charakterystyczną dla siebie ciepłą ironią stworzył w nim historię młodych mieszkańców Pragi, którzy zmagają się z samotnością. „Samotnych” nagrodzono na wielu międzynarodowych festiwalach filmowych, film zdobył nagrody publiczności Warszawskiego Festiwalu Filmowego i Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Salonikach, nagrodę FIPRESCI oraz Jury Ekumenicznego Festiwalu w Mannheim.

W roku premiery „Samotnych” Zelenka powrócił do reżyserii. Wziął udział w wielkim międzynarodowym projekcie o nazwie „Erotic Tales”. Był to zrealizowany przez europejskich reżyserów cykl filmów krótkometrażowych powstałych na zamówienie niemieckiej telewizji. Do pracy nad częściami cyklu poza Zelenką zaproszono m.in. Mikę Kaurismäkiego, Kena Russella i Melvina van Peeblesa. Film Zelenki nosił tytuł „Power” i opowiadał o pracującym w nocnym klubie magiku, który nagle odkrywa u siebie nadprzyrodzone zdolności.

W konwencji fałszywego dokumentu nakręcił Zelenka w 2002 r. „Rok diabła”. Historię czeskiego barda koncertującego z grupą Cechomor wymyślił w autobusie jadącym do Amsterdamu. „Rok diabła” okazał się w Czechach wielkim sukcesem frekwencyjnymi podobnie jak w przypadku wcześniejszego filmu „Mnága - happy end” przyczynił się do popularności swoich bohaterów w realnym życiu. Dzięki opowieści o Jaromírze Nohavicy Zelenka znów święcił triumfy na festiwalach: „Rok diabła” zdobył Kryształowy Glob Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Karlowych Varach, Nagrodę Główną Festiwalu w Trieście 2003, Nagrodę Publiczności Finále 2002 i 7 Czeskich Lwów, w tym dla Najlepszego Filmu, za Najlepszą Reżyserię, Montaż i Muzykę.

Kolejny film zrealizowany przez Zelenkę powstał na podstawie sztuki teatralnej, którą reżyser napisał kilka lat wcześniej. „Opowieści o zwyczajnym szaleństwie” zostały uznane za najlepszy czeski dramat 2001 roku. Powstały w 2005 r. film opowiada o poszukiwaniu szczęścia i tęsknocie za miłością. Jak w innych filmach czeskiego reżysera nie brak w nim także absurdu i szaleństwa. Za filmowe „Opowieści o zwyczajnym szaleństwie” otrzymał Zelenka 6 nominacji do Czeskiego Lwa.

Obecnie reżyser pracuje nad projektem filmu o człowieku, który wynalazł bezdotykowy instrument. W trakcie realizacji jest również obraz „The Best Films of Our Lives” – opowieść o ludziach, na których życie w szczególny sposób wpłynęło kino.

Poza reżyserią i scenopisarstwem wielką pasją Zelenki od lat pozostaje muzyka. Zanim został studentem szkoły filmowej, był basistą punkowej grupy „V noci”. Dla swojego zespołu pisał także teksty. Kilka lat temu z przyjaciółmi stworzył grupę „Resztki Charyzmatu”.

(oprac. Elżbieta Polkowska)

FILMOGRAFIA:

reżyser:

2009: Nejlepší filmy našeho života
2008: Bracia Karamazow (Karamazovi)
2005: Opowieści o zwyczajnym szaleństwie (Příběhy obyčejného šílenství)
2002: Rok diabła (Rok ďábla)
2000: Powers
1997: Guzikowcy (Knoflíkáři)
1997: Jak se žije komparsistům podle Petra Zelenky
1996: Mnaga – Happy end (Mňága - Happy end)

scenariusz:

2009: Nejlepší filmy našeho života
2008: Bracia Karamazow (Karamazovi)
2005: Opowieści o zwyczajnym szaleństwie (Příběhy obyčejného šílenství)
2002: Rok diabła (Rok ďábla)
2000: Samotni (Samotáři)
2000: Powers
1997: Guzikowcy (Knoflíkáři)
1997: Jak se žije komparsistům podle Petra Zelenky
1996: Mnaga – Happy end (Mňága - Happy end)
1991: Svedkyne
1991: Nedělejte nic pokud k tomu nemáte vážný důvod
1989: L.P. 1948
1988: Co vsechno chcete vedet o sexu a bojite se to prozit

aktor:

2000: Veselé krvavé kure jako Harry
1997: Guzikowcy (Knoflíkáři) jako Deviant
1996: Mnaga – Happy end (Mňága - Happy end) jako Człowiek z orzeszkami

materiały do scenariusza:

2005: Opowieści o zwyczajnym szaleństwie (Příběhy obyčejného šílenství) "Příběhy obyčejného šílenství" (sztuka)